Xơ phổi là gì cách phòng và điều trị bệnh ra sao?

 Xơ phổi là tình trạng nhiều người gặp phải hiện nay và cũng có nhiều thắc mắc về căn bệnh này. Vậy xơ phổi là gì và cách điều trị ra sao là câu hỏi của nhiều người. Xơ phổi xảy ra khi các mô phổi bị tổn thương nhiều lần dẫn tới xơ hóa, ảnh hưởng và làm suy giảm chức năng của cơ quan này. Phổi bị xơ sẹo và cứng nên làm hạn chế khả năng hít thở của người bệnh. Dưới đây chúng ta cùng đi tìm hiểu chi tiết về căn bệnh xơ phổi này, cách phòng và điều trị bệnh ra sao.

1. Xơ phổi là gì?

Xơ phổi hay xơ hóa phổi (Pulmonary Fibrosis) là tình trạng các mô trong phổi bị tổn thương, dày lên, xơ cứng, mất chức năng đàn hồi và tạo thành sẹo ở phổi (bao gồm cả đỉnh và thùy phổi). Những vết sẹo ở phổi ngăn chặn và cản trở hoạt động hít thở của người bệnh, khiến người bệnh khó thở cùng các biến chứng nguy hiểm khác.

Bệnh được chia thành 3 dạng:

+ Xơ phổi thứ phát: Xuất hiện sau khi có tổn thương phổi như lao phổi, viêm phổi, nhồi máu phổi.

+ Xơ phổi khu trú: Khi hít phải các chất gây kích thích như bụi than, silica.

+ Xơ phổi vô căn (Idiopathic pulmonary fibrosis), bệnh phổi mô kẽ lan tỏa (Diffuse parenchymal lung disease) và bệnh viêm phế nang dị ứng ngoại lai, hay còn gọi là bệnh viêm phổi tăng cảm (Extrinsic allergic alveolitis).

Xơ phổi là một bệnh phổi xảy ra khi mô phổi bị tổn thương và sẹo hoá. Mô phổi dày và cứng gây khó khăn cho hoạt động của phổi. Khi bệnh tiến triển, hơi thở của bạn ngắn dần.

Sẹo hoá liên quan đến xơ phổi có thể được gây ra bởi rất nhiều yếu tố. Đa số các trường hợp, bác sĩ không tìm ra nguyên nhân. Khi không xác định được nguyên nhân, tình trạng này được gọi là xơ phổi tự phát.

Các tổn thương phổi do bệnh gây ra không thể chữa trị, thuốc và các phương pháp điều trị chỉ có thể giúp giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Phương pháp ghép phổi có thể thích hợp với một số trường hợp.

2. Các nguyên nhân gây ra xơ phổi

Xơ phổi vô căn hay còn được gọi là xơ phổi nguyên phát, thuật ngữ này dùng để phân biệt với xơ phổi thứ phát do các tổn thương ở phổi như lao phổi, viêm phổi hay nhồi máu phổi,...

Xơ phổi vô căn nghĩa là không rõ nguyên nhân gây xơ phổi, tuy nhiên có nhiều yếu tố có nguy cơ kích hoạt quá trình tổn thương các tế bào lót trong phế nang phổi như:

Thuốc lá: Bệnh lý xơ phổi thường gặp ở những người có hút thuốc hoặc đã từng hút thuốc lá;

Bị nhiễm virus: Một số chủng virus bao gồm Epstein-Barr, viêm gan siêu vi C;

Bị trào ngược dạ dày thực quản: Khi dịch ở dạ dày trào ngược lên thực quản, nếu để lâu không điều trị, người bệnh có thể hít vào phổi một cách vô thức và gây nên xơ phổi;

Di truyền: Trong một số trường hợp, xơ phổi vô căn có thể là do di truyền;

Một số thuốc như Methotrexate, Cyclophosphamide, Azathioprine... có thể gây ra tác dụng phụ;

Môi trường sống, môi trường làm việc bị ô nhiễm, khi tiếp xúc hoặc phơi nhiễm với bụi gỗ, bụi kim loại và một số hóa chất.

Tuy nhiên, 2 trường hợp xơ hóa phổi là do thuốc hoặc môi trường ô nhiễm sẽ không được coi là vô căn, vì có thể xác định được nguyên nhân gây bệnh. Nếu nghi ngờ bị xơ phổi, bác sĩ có thể hỏi kỹ bệnh nhân về tiền sử bệnh, các loại thuốc điều trị đã sử dụng cũng như môi trường làm việc như thế nào để loại trừ các nguyên nhân nêu trên.

+ Xạ trị: Một số bệnh nhân được xạ trị để điều trị ung thư như ung thư phổi, ung thư vú. Những liệu pháp điều trị này có thể làm tổn thương phổi, kéo dài từ vài tháng đến vài năm sau xạ trị. Mức độ nặng của tổn thương phụ thuộc vào:

Mức độ phổi phơi nhiễm với tia xạ

Tổng độ xạ mà bệnh nhân tiếp xúc (mức độ ăn tia)

Sử dụng hóa trị đi kèm hay không

Bệnh phổi nền trước đó

+ Tránh tổn thương phổi do thuốc:

Nhiều loại thuốc có thể là ảnh hưởng đến phổi. Bạn nên lưu ý các loại thuốc dưới đây:

Hóa trị. Các thuốc hóa trị dùng để diệt tế bào ung thư. Tuy nhiên, ngoài diệt tế bào ác tính, thuốc hóa trị cũng có thể gây tổn thương phổi. Một số loại thuốc thường được sử dụng như methotrexate, cyclophosphamide.

Thuốc điều trị bệnh tim. Một số thuốc điều trị rối loạn nhịp như amiodarone có thể gây hại lên phổi.

Một số loại kháng sinh. Các kháng sinh như nitrofurantoin hay ethambutol có thể làm tổn thương phổi.

Thuốc kháng viêm. Một số loại thuốc kháng viêm như rituximab hay sulfasalazine có thể gây hại cho phổi.

+ Các bệnh lý ảnh hưởng đến phổi:

Một số bệnh lý toàn thân có thể ảnh hưởng xấu lên phổi, có thể kể đến như:

Viêm bì cơ

Viêm đa cơ

Bệnh lý mô liên kết hỗn hợp

Bệnh lupus ban đỏ hệ thống

Viêm khớp dạng thấp

Bệnh Sarcoidosis

Xơ cứng bì

Viêm phổi

Như đã kể trên, có rất nhiều tác nhân và tình trạng khác nhau có thể gây xơ phổi. Tuy nhiên, ở hầu hết các trường hợp, rất khó để xác định chính xác một nguyên nhân gây ra bệnh. Những trường hợp không xác định được nguyên nhân, bệnh được gọi là xơ phổi vô căn.

Các nhà nghiên cứu đã đưa ra nhiều giả thuyết về bệnh xơ phổi vô căn. Một số yếu tố có thể làm khởi phát bệnh như nhiễm virus hoặc hút thuốc lá. Bệnh xơ phổi vô căn cũng có liên quan đến yếu tố di truyền.

Nhiều bệnh nhân xơ phổi vô căn cũng có bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Các nhà khoa học đang nghiên cứu thêm về mối liên hệ giữa hai căn bệnh này.

3. Cách phòng và điều trị xơ phổi

3.1 Cách phòng bệnh xơ phổi

Để phòng ngừa căn bệnh xơ phổi này chúng ta cần tránh với những nguyên ngân và tác nhân gây ra bệnh phổi như:

+ Tránh tiếp xúc các yếu tố nghề nghiệp và môi trường:

Việc tiếp xúc lâu dài với các độc chất và ô nhiễm không khí có thể gây tổn thương phổi. Những chất có hại có thể kể đến như:

Chi tiết xem thêm tại: >>> Xơ phổi là gì cách phòng và điều trị bệnh ra sao?